Ин қитъаи роҳ 109 километрро ташкил дода, бо пурра таҷдид гардидани он 17 километр кӯтоҳ мешавад ва дар маҷмӯъ, 92 километр роҳи муосир ва ҷавобгӯ ба меъёрҳои байналмилалиро ташкил медиҳад.
Маблағи лоиҳа 2,5 миллиард сомонӣ буда, дар ҷараёни татбиқи он беш аз ҳазор нафар сокинони маҳаллӣ бо ҷойи корӣ таъмин гардидаанд.
Хотирнишон менамоям, ки оилаҳои аз офати табиӣ зарардида зери назорат ва ғамхории Ҳукумати мамлакат қарор дошта, барои расонидани кумаки саривақтӣ ба аҳолии зарардида ва бартараф намудани оқибатҳои офати табиӣ ҳамаи чораҳои зарурӣ андешида мешаванд.
Дар робита ба ин, ба мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоят, шаҳру ноҳияҳои он, Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи гражданӣ, дигар вазорату идораҳо ва сохторҳои дахлдор супориш дода мешавад, ки бо мақсади пешгирӣ кардани бавуҷудоии офатҳои табиӣ корҳои соҳилмустаҳкамкуниву устуворсозии инфрасохторро пурзӯр намуда, нақшаи марҳала ба марҳала аз минтақаҳои хавфнок ба ҷойҳои бехавф кӯчонидани аҳолиро ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод намоянд.
Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи гражданӣ, Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ ва дигар вазорату идораҳои марбутаро зарур аст, ки ҷиҳати таҳияи лоиҳаҳои сармоягузории давлатӣ дар самти пешгирӣ кардани офатҳои табиӣ, устуворсозии инфрасохтор ва ҷалби маблағҳои иловагӣ аз ҳисоби шарикони рушд тадбирҳои муассир андешанд.
Ҳозирини гиромӣ!
Хушксолӣ ва камобии пайдарҳам аз мушкилоти дигари имрӯзаи ҷаҳон ба ҳисоб меравад, ки зиндагии мардуми сайёраро, махсусан, дар самти таъминот бо маводи ғизоӣ торафт мушкил гардонида истодааст.
Дар чунин шароит зарур аст, ки ба рушди соҳаи кишоварзӣ диққати аввалиндараҷа дода, бо истифода аз ҳамаи имкониятҳо барои зиёд намудани кишти зироатҳо ва истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ ба хотири ҳарчи бештар ва дар ҳама фаслҳои сол таъмин кардани бозори истеъмолии дохилӣ кӯшиш намоем.
Ин танҳо дар сурати истифодаи самараноку оқилонаи обу замин, аз ҷумла заминҳои наздиҳавлигиву президентӣ ва рӯёнидани чанд ҳосил аз як қитъаи замин ба даст меояд.
Аз ин лиҳоз, роҳбарони вилоят ва шаҳру ноҳияҳои он, кишоварзон ва тамоми шаҳрвандони кишвар, аз ҷумла сокинони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон вазифадоранд, ки ҳар як ваҷаб замини дар ихтиёр доштаашонро самаранок истифода бурда, ҷиҳати бо маҳсулоти босифат таъмин намудани бозори дохилӣ, аҳли оилаи худ ва захира намудани маводи ғизоӣ барои ду сол мунтазам кӯшиш намоянд.
Ҳарчанд ки Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон нисбат ба дигар минтақаҳои мамлакат замини кишоварзии камтар дорад, вале сифати маҳсулоти он, аз қабили чормағз, себ, зардолу, тут, анор ва дигар навъҳои мева фарқкунанда буда, талабот ба онҳо дар бозорҳои дохилӣ ва берун аз кишвар зиёд мебошад.
Дар баробари ин, таъкид бояд кард, ки бо сабаби кам будани шумораи корхонаҳои коркард ва банду басти маҳсулоти кишоварзӣ дарёфти бозори фурӯш ҳамчун яке аз мушкилоти асосӣ боқӣ мондааст.
Бинобар ин, роҳбарияти вилоят ва шаҳру ноҳияҳои он бояд якҷо бо вазоратҳои кишоварзӣ, саноат ва технологияҳои нав барои зиёд намудани майдони гармхонаву сардхонаҳои замонавӣ, ташкили корхонаҳои банду басти маҳсулоти кишоварзӣ ва таъсиси марказҳои логистикӣ чораҳои мушаххас андешанд.
Бояд гуфт, ки бо вуҷуди шароити то андозае мураккаби ҷуғрофӣ вазъи соҳаи кишоварзии вилоят сол ба сол беҳтар гардида истодааст.
Аз соли 1997 то соли 2023-юм 3595 нафар хатмкардагони мактабҳои вилоят (1901 духтар ва 1694 писар) ба ихтисосу равияҳои омӯзгорӣ, тиббӣ, фарҳанг, варзиш, энергетика, техникаву технология ва кишоварзии муассисаҳои таҳсилоти олии касбии кишвар тибқи квотаи президентӣ дохил шудаанд.
Ҳоло 653 нафар ҷавонони вилоят (351 духтар ва 302 писар) дар муассисаҳои таҳсилоти олии касбии мамлакат бо квотаи президентӣ таҳсил карда истодаанд.
Илова бар ин, Барномаи таъмин намудани муассисаҳои таълимӣ бо кабинетҳои фаннӣ ва озмоишгоҳҳои муҷаҳҳази таълимӣ барои солҳои 2021 – 2025 дар вилоят то имрӯз 49 фоиз иҷро шудааст, ки нишондиҳандаи хуб мебошад.
Бо мақсади фароҳам овардани шароити боз ҳам беҳтар барои хонандагон ба роҳбарияти вилоят ва шаҳру ноҳияҳои он супориш дода мешавад, ки якҷо бо Вазорати маориф ва илм ва дигар сохторҳои дахлдор раванди сохтмони муассисаҳои соҳаи маорифро таҳти назорати доимӣ қарор дода, барои сари вақт ва бо сифати баланд ба анҷом расонидани онҳо чораҷӯӣ намоянд.
Ҳамчунин, зарур аст, ки доир ба бартараф намудани норасоии кадрҳои омӯзгорӣ тадбирҳои фаврӣ ва мушаххас андешида шаванд.
Бо дарназардошти дар муассисаҳои таълимӣ фаъолият доштани омӯзгорони ғайриихтисоси фаннӣ, ғайрипедагогӣ ва нафақахӯрон эҳтиёҷот ба кадрҳои педагогӣ дар миқёси вилоят 389 нафарро ташкил медиҳад.
Аз ҷумла дар ноҳияи Ишкошим 87 нафар, Дарвоз 64, Роштқалъа 58, Шуғнон 49, Мурғоб 47, Рӯшон 41, шаҳри Хоруғ 28 ва Ванҷ 15 нафар омӯзгорони ғайриихтисос ва нафақахӯр фаъолият мекунанд.
Таъкид менамоям, ки ҳарчи зудтар бартараф намудани ин камбудӣ вазифаи Вазорати маориф ва илм, роҳбарони вилоят ва шаҳру ноҳияҳо мебошад.
Танҳо дар доираи нақшаи чорабиниҳои корҳои ободониву созандагӣ ба ифтихори 30-солагии истиқлоли давлатӣ дар вилоят ба маблағи беш аз 216 миллион сомонӣ 58 муассисаи тандурустӣ сохта, ба истифода дода шудааст.
Тибқи нақшаи чорабиниҳои тасдиқшуда ба муносибати 35-солагии истиқлоли давлатӣ дар шаҳру ноҳияҳои вилоят бунёду азнавсозии боз 72 иншооти соҳа ба маблағи беш аз 170 миллион сомонӣ пешбинӣ гардидааст.
Танҳо дар дуюним соли охир барои сохтмон ва таъмиру азнавсозии муассисаҳои тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии вилоят беш аз 49 миллион сомонӣ, аз ҷумла 31 миллион сомонӣ аз ҳисоби буҷети давлатӣ ҷудо гардида, муассисаҳои зикршуда ба маблағи 53 миллион сомонӣ бо асбобу таҷҳизоти тиббӣ ва доруворӣ таъмин карда шудаанд.
Ҳоло муассисаҳои тандурустии вилоят бо 60 нақлиёти ёрии таъҷилии тиббӣ таъмин буда, танҳо дар се соли охир барои онҳо 14 воситаи нақлиёти тиббии ҳозиразамон харидорӣ ва дастрас карда шудааст.
Танҳо дар се соли охир коллеҷҳои тиббии кишварро 474 нафар ҷавонони вилоят хатм кардаанд ва ҳоло боз 853 нафар дар муассисаҳои мазкур таҳсил карда истодаанд.
Аммо ин нишондиҳандаҳо ҳанӯз ҳам кофӣ нестанд.
Ба роҳбарони вилоят ва шаҳру ноҳияҳои он зарур аст, ки якҷо бо Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ минбаъд низ дар самти беҳтар намудани шароити муассисаҳои тиббӣ, бо таҷҳизоту технологияи муосир таъмин кардани онҳо ва баланд бардоштани сифати хизматрасониҳои тиббӣ тадбирҳои иловагиро роҳандозӣ намоянд.
Роҳбарони вилоят ва шаҳру ноҳияҳои он бояд бо истифода аз мавзеъҳои табобатӣ ва обҳои шифобахш якҷо бо Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, Кумитаи рушди сайёҳӣ ва дигар вазорату идораҳои марбута ҷиҳати ба талаботи муосир мутобиқ гардонидани истироҳатгоҳу табобатгоҳҳо ва баланд бардоштани сифати хизматрасонӣ дар онҳо чораҳои зарурӣ андешанд.
Ҳамзамон бо ин, роҳбарони мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоят ва шаҳру ноҳияҳои он якҷо бо вазоратҳои тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, саноат ва технологияҳои нав ҷиҳати таъмин намудани рушди саноати дорусозӣ ва ташкили корхонаҳои коркарди гиёҳҳои шифобахш чораҳои мушаххасро амалӣ намоянд.
Илова бар ин, бояд гуфт, ки тибқи қарори дахлдори Ҳукумати мамлакат доир ба таъин ва пардохти кумакпулии унвонии иҷтимоӣ ба оилаҳои камбизоат дар се соли охир дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ба 24 ҳазор оила қариб 9 миллион сомонӣ ва дар асоси дигар қарори Ҳукумати Тоҷикистон дар бораи пардохти кумаки яквақта ба гурӯҳҳои осебпазири аҳолӣ ба 7450 оила дар шаҳру ноҳияҳои вилоят 4,5 миллион сомонӣ кумаки яквақтаи давлатӣ пардохта шудааст.
Ҳамватанони азиз!
Чунонки дар оғози суханронии худ хотирнишон намудам, рушди ҳамаҷонибаи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва боз ҳам беҳтар гардонидани шароити зиндагии сокинони он зери таваҷҷуҳи доимии Ҳукумати мамлакат қарор дорад.
Ҳамчунин, тайи даврони истиқлол дар мавзеъҳои наздисарҳадии вилоят ба маблағи беш аз 315 миллион сомонӣ 43 иншооти сарҳадӣ бунёд карда шудааст ва то охири соли равон боз 26 иншооти сарҳадӣ ба истифода дода мешавад.
Корҳои ободониву бунёдкорӣ дар вилоят минбаъд низ идома дода мешаванд ва бо итминон иброз медорам, ки солҳои оянда симои шаҳру ноҳияҳои вилоят ба куллӣ тағйир хоҳад ёфт.
Ба раисони вилоят ва шаҳру ноҳияҳои он супориш дода мешавад, ки якҷо бо роҳбарони гурӯҳҳои корӣ оид ба корҳои ободониву бунёдкорӣ иҷрои нақшаи чорабиниҳои пешбинишударо вобаста ба сохтмон ва азнавсозии иншооти ба нақша гирифташуда пайваста зери назорат қарор дода, ҷиҳати дар муҳлатҳои муайяншуда ва бо сифати баланд супоридани онҳо чораҷӯӣ намоянд.
То охири нимсолаи аввали соли ҷорӣ қарздорӣ аз қувваи барқи истифодашуда дар ҳудуди вилоят 14 миллион сомониро ташкил кардааст, аз ин ҳисоб қариб 4 миллион сомонӣ ба аҳолӣ, 4 миллиону 640 ҳазор сомонӣ ба ташкилоту корхонаҳои буҷетӣ ва беш аз 5,5 миллион сомонӣ ба корхонаҳои ғайрибуҷетӣ рост меояд.
Мо бояд бо истифода аз захираву имкониятҳои доштаамон ҳарчи бештар маҳсулот истеҳсол кунем ва дар фикри захираи дусолаи маводи ғизоӣ барои ҳар як оила ва омодагӣ ба тирамоҳу зимистони дарпешистода бошем.
Дар ин раванд, боз як нуктаи муҳимтаринро ба мардуми шарифи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва махсусан, ба ҷавонони бонангу номуси вилоят хотирнишон ва таъкид менамоям.
Мо бояд аз тоҷик будани худ ифтихор дошта бошем ва шукрона кунем, ки яке аз миллатҳои қадимтарини дунё ҳастем, Ватани ободу соҳибихтиёр ва давлати соҳибистиқлол дорем.
Мо ин Ватан ва ин давлатро бо заҳмати аҳлона ва бо иттиҳоду сарҷамъии тамоми фарзандони Тоҷикистон обод месозем, пешрафта мегардонем, чунонки шаҳру ноҳияҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшонро то имрӯз хеле ободу пешрафта гардонидем.
Мо бо кору фаъолияти ватандӯстона ва содиқонаи тамоми афроди бонангу номуси Ватан ҳамаи камбудиву мушкилоти зиндагии имрӯзаи халқамонро бартараф месозем.
Вале дар айни замон мо набояд фаромӯш кунем, ки бадхоҳони миллати тоҷик ва душманони давлати тоҷикон ҳоло ҳам аз ниятҳои нопок ва нақшаҳои ғаразноку харобкоронаи худ даст накашидаанд.
Бинобар ин, мо бояд ҳушёриву зиракии сиёсиро ҳаргиз аз даст надиҳем, ваҳдати миллии мардумамонро боз ҳам таҳким бахшем, бо дарназардошти ҳодисаву равандҳое, ки дар минтақа ва ҷаҳон идома доранд, ба ҳимояи сулҳу оромии Ватани азизамон, зиндагии осоиштаи халқамон, суботи сиёсии кишварамон ва амнияти давлатамон омода бошем.
Рушду тараққиёти бомароми Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон минбаъд низ дар маркази таваҷҷуҳи Ҳукумати мамлакат қарор хоҳад дошт ва мо ҷиҳати боз ҳам ободу зебо гардонидани шаҳру ноҳияҳои вилоят ва дар ин замина баланд бардоштани шароити зиндагии сокинони сарбаланди он ҳамаи тадбирҳои заруриро амалӣ менамоем.
Бовар дорам, ки мо ҳама якҷо ва бо заҳмати содиқонаву софдилонаи худ ин минтақаи биҳиштосои кишварамонро боз ҳам обод гардонида, онро ба яке аз гӯшаҳои пешрафтаву зебои Ватани маҳбубамон – Тоҷикистон табдил медиҳем.
Ман ба ҳисси баланди миллӣ, эҳсоси гарми ватандӯстиву ватанпарастӣ ва садоқати мардуми сарбаланди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон итминони комил дорам ва бо эътимоду дилпурона иброз медорам, ки онҳо дар оянда низ тамоми саъю талоши худро ба хотири ободии Ватани маҳбубамон, пешрафти давлати соҳибистиқлоламон, ҳифзи манфиатҳои милливу давлатиамон ва дар арсаи байналмилалӣ баланд бардоштани обрӯи Тоҷикистони азизамон сафарбар месозанд.
Бори дигар тамоми сокинони ватандӯсти Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва шумо – ҳозирини муҳтарамро ба ифтихори 32-солагии истиқлолу озодии Тоҷикистон самимона табрик гуфта, ба ҳар як хонадони мардуми вилоят саломативу хушбахтӣ ва файзу баракат орзу менамоям.
Махсусан, дар соли сипаришуда болоравии бесобиқаи сатҳи таваррум дар як қатор кишварҳо ва идома ёфтани ин раванд дар соли ҷорӣ ва солҳои минбаъда ба вазъи амнияти озуқаворӣ дар ҷаҳон бетаъсир намемонад.
Тибқи пешгӯии Ташкилоти озуқаворӣ ва кишоварзии Созмони Милали Муттаҳид соли 2023 нисбат ба солҳои пешин аз нигоҳи таъмини аҳолӣ бо маводи ғизоӣ боз ҳам вазнинтар шуда, истеҳсоли ғалладона дар ҷаҳон нисбат ба солҳои қаблӣ кам мегардад ва шумораи одамоне, ки ба хатари гуруснагӣ дучор мешаванд, ба 220 миллион нафар мерасад.
Бинобар ин, мо вазифадорем, ки дар чунин вазъият ба рушди соҳаи кишоварзӣ беш аз ҳар вақти дигар диққати аввалиндараҷа дода, кишти зироатҳо ва истеҳсоли маҳсулоти кишоварзиро боз ҳам зиёд кунем ва бозори истеъмолии мамлакатро дар ҳама фаслҳои сол бо маводи озуқа таъмин намоем.
Таъкид менамоям, ки тибқи таҳлилу хулосаи коршиносон ин давраи ҳассос дарозмуддат ва оқибатҳои он пешгӯинашаванда арзёбӣ мегарданд.
Дар чунин шароит танҳо бо саъю талоши ҳарчи бештари ҳар як шаҳрванди кишвар ва истифодаи самараноки захираҳои мавҷуда, аз ҷумла обу замин мо метавонем ба ҳадафҳои стратегии кишвар, таъмин намудани фаровонии бозори истеъмолӣ ва баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии аҳолии мамлакат муваффақ гардем.
Аз ҷумла вилояти Хатлон дар ҳавзаи ду дарёи бузург – Вахш ва Панҷ қарор дорад.
Махсус таъкид менамоям, ки дар вилояти Хатлон ҳамчун калонтарин вилояти кишвар, қабл аз ҳама, аз лиҳози кишоварзӣ чунин имкониятҳо нисбат ба дигар минтақаҳои мамлакат бештаранд ва кишоварзони вилоят бояд дар шароити кунунӣ ба хотири ҳифзи амнияти озуқавории кишвар, таъмин намудани бозори дохилӣ ва зиёд кардани содироти маҳсулот беш аз ҳар вақти дигар саъю талош намоянд.
Ҳамчунин, вилояти Хатлон вобаста ба шароити мусоиди иқлими худ имконияти зиёди бо маҳсулоти барвақтӣ таъмин намудани бозори истеъмолиро дорад.
Бояд гуфт, ки бо мақсади таъмин намудани рушди соҳаи кишоварзии вилояти Хатлон то ба имрӯз 17 лоиҳаи давлатии сармоягузорӣ ба маблағи 2 миллиарду 100 миллион сомонӣ татбиқ гардида, ҳоло амалисозии 4 лоиҳаи дигар ба маблағи 1 миллиард сомонӣ идома дорад.
Дар ин раванд, дар 15 соли охир хоҷагиҳои кишоварзии вилоят аз ҷониби Ҳукумати мамлакат бо зиёда аз 2 ҳазор техникаи кишоварзӣ ва 6 ҳазору 600 мошинолоти кишоварзӣ таъмин карда шудаанд.
Бо вуҷуди он ки дар семоҳаи аввали соли 2023 маҳсулоти кишоварзии вилояти Хатлон 41 фоизи ҳаҷми умумии маҳсулоти кишоварзии кишварро ташкил додааст, вале тибқи таҳлилҳо имкониятҳои соҳа ҳоло ҳам пурра истифода нагардидаанд.
Тамоми мардуми Тоҷикистон, пеш аз ҳама, кишоварзон ва ҳар як оиларо зарур аст, ки ба истифодаи самараноки обу замин, аз ҷумла заминҳои наздиҳавлигиву президентӣ ва рӯёнидани се – чор ҳосил диққати аввалиндараҷа диҳанд.
Дар ин самт, роҳбарону мутахассисони вазорату идораҳо, вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳои кишвар, аз ҷумла вилояти Хатлон вазифадоранд, ки ҷиҳати баланд бардоштани ҳосилнокии зироатҳои кишоварзӣ, бо тухмии хушсифат ва нуриҳои маъданӣ таъмин намудани хоҷагиҳо тадбирҳои иловагӣ андешанд.
Тибқи маълумот дар вилояти Хатлон то 17-уми апрели соли ҷорӣ дар майдони 193 ҳазор гектар кишти баҳорӣ гузаронида шудааст, ки аз он 18 ҳазор гектарро зироатҳои ғалладонагӣ, 131 ҳазор гектар зироатҳои техникӣ, 6 ҳазор гектар картошка ва 19,2 ҳазор гектарро сабзавот ташкил дода, дурнамои кишти баҳорӣ 92 фоиз таъмин гардидааст.
Соли гузашта пиёз дар яке аз ноҳияҳои асосии истеҳсолкунандаи он – ноҳияи Ҷайҳун 1038 гектар кам кишт карда шуд, ки боиси камчинии маҳсулот ва болоравии нархи он дар бозорҳои вилоят ва мамлакат гардид.
Яъне аз ҳисоби танҳо дар як ноҳия пурра таъмин нашудани кишти пиёз истеҳсоли он зиёда аз 50 ҳазор тонна кам гардид.
Аз ҷумла заминҳои наздиҳавлигии корам 125 ҳазор гектар, аз он обӣ 71,7 ҳазор гектар ва заминҳои президентӣ 59 ҳазор гектар, аз он обӣ 33 ҳазор гектар мебошад.
Агар дар ин заминҳои наздиҳавлигии корам иловатан 10 – сентнерӣ маҳсулоти кишоварзӣ истеҳсол гардад, пас ҳаҷми истеҳсоли он ба 125 ҳазор тонна афзоиш меёбад.
Дар сурати истеҳсоли 20 – сентнерӣ ҳосил афзоиши ҳаҷми он дар миқёси кишвар 250 ҳазор тоннаро ташкил медиҳад.
Аз ҷумла замини наздиҳавлигии корам 56 ҳазор гектар, аз он обӣ 39 ҳазор гектар ва заминҳои президентӣ 26,4 ҳазор гектар, аз он обӣ 16,6 ҳазор гектар.
Бо дарназардошти вазъи зикршуда, роҳбарону мутахассисони вилояти Хатлон ва шаҳру ноҳияҳои он вазифадоранд, ки дар ҳамкорӣ бо Вазорати кишоварзӣ ва Агентии беҳдошти замин ва обёрӣ ҷиҳати истифодаи самараноки заминҳо ва беҳтар намудани ҳолати мелиоративии онҳо тадбирҳои мушаххас андешанд.
Боғу токпарварӣ яке аз бахшҳои муҳимми соҳаи кишоварзии вилоят ба ҳисоб рафта, дар ҳифзи амнияти озуқаворӣ, таъмини бозори истеъмолӣ, ташкили ҷойҳои корӣ ва баланд бардоштани иқтидори содиротии мамлакат саҳми назаррас гузошта метавонад.
Вале қисми зиёди шаҳру ноҳияҳои вилоят иҷрои нақшаи бунёди боғу токзорҳо ва барқарорсозии онҳоро ба ҳолати 1-уми апрели соли 2023 таъмин накардаанд, ки андешидани тадбирҳои фавриро талаб менамояд.
Дар мавсими тирамоҳу зимистон бо сабзавоту мева таъмин намудани бозори истеъмолии дохилӣ ва бо ин мақсад бунёди сардхонаҳо бо технологияҳои муосир, махсусан, дар шароити ҳассоси имрӯза аз ҷумлаи масъалаҳои муҳим ба шумор меравад.
Ҳоло дар ҳудуди вилоят 66 сардхона бо иқтидори умумии 24 ҳазор тонна мавриди истифода қарор дорад, ки ин нишондиҳанда барои пурра таъмин намудани эҳтиёҷоти бозори истеъмолӣ кофӣ нест.
Масалан, дар натиҷаи санҷишҳои гузаронидашуда муайян гардид, ки дар лоиҳаҳои идоракунии партовҳои сахти маишии шаҳри Кӯлоб (маблағи умумии лоиҳа 54 миллион сомонӣ, аз он 69 фоиз аз худ шудааст) ва ноҳияи Ёвон (маблағи умумии лоиҳа 44 миллион сомонӣ, аз он 96 фоиз аз худ шудааст) ва лоиҳаи «Обтаъминкунӣ ва санитарияи шаҳри Норак» (маблағи умумии лоиҳа 66 миллион сомонӣ, аз он 70 фоиз аз худ шудааст), ки аз соли 2017 татбиқ мегарданд, яъне дар зарфи зиёда аз 5 сол муҳлати татбиқи онҳо 3 – 4 маротиба тамдид гардида, маблағи лоиҳаҳо то ҳол пурра аз худ нашудааст.
Бинобар ин, Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ, роҳбарияти вилояти Хатлон, шаҳру ноҳияҳои он ва вазорату идораҳои дахлдорро зарур аст, ки самаранок амалӣ гардидани лоиҳаҳои сармоягузорӣ, бунёди сифатноки иншооти пешбинигардида, харидорӣ ва истифодаи мақсадноки техникаву таҷҳизотро таҳти назорати доимӣ қарор дода, камбудиҳои дар татбиқи лоиҳаҳо ҷойдоштаро ҳарчи зудтар бартараф намоянд.
Илова бар ин, таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки то ба ҳол як қатор корхонаҳои саноатии хусусигардонидашуда пурра ё бо иқтидори кофӣ фаъолият надоранд ва аз тарафи соҳибмулкон доир ба масъалаи таҷдиду барқарорсозии технологии онҳо ягон чора андешида нашудааст.
Аз ин рӯ, Вазорати саноат ва технологияҳои навро зарур аст, ки якҷо бо мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Хатлон ва сармоягузорон барои ҷоннок намудани фаъолияти корхонаҳои амалкунанда ва барқарорсозии фаъолияти корхонаҳои аз кор бозмонда чораҳои муассир андешад.
Сатҳи таъминнокӣ бо либоси мактабии истеҳсоли худӣ дар вилоят соли 2022-юм 49,5 фоиз ва дар се моҳи аввали соли 2023 ҳамагӣ 1,5 фоизро ташкил кардааст, ки умуман қонеъкунанда нест.
Бинобар ин, роҳбарияти вилояти Хатлон ва шаҳру ноҳияҳои он вазифадоранд, ки якҷо бо Вазорати саноат ва технологияҳои нав ҷиҳати ислоҳи ин камбудӣ чораҳои фаврӣ андешанд.
Дар робита ба ин, хотирнишон менамоям, ки роҳбарони вилояти Хатлон ва шаҳру ноҳияҳои он бояд якҷо бо Вазорати маориф ва илм барои ҳалли камбудиҳои ҷойдошта, хусусан, таъмин намудани муассисаҳои таълимӣ бо омӯзгорони фанҳои риёзӣ, дақиқ, табиӣ, технологияҳои иттилоотӣ ва забонҳои хориҷӣ, таъмиру азнавсозии муассисаҳои таълимӣ ва иҷрои саривақтиву босифати барномаҳои давлатии қабулгардида тадбирҳои иловагиро роҳандозӣ намоянд.
Ҳамчунин, ба роҳбарияти вилояти Хатлон, шаҳру ноҳияҳои он ва Вазорати маориф ва илм супориш дода мешавад, ки барои бунёди муассисаҳои таҳсилоти томактабӣ, аз ҷумла ташкили марказҳои инкишофи кӯдак чораҳои зарурӣ андешанд.
Масъулини вилоят ва шаҳру ноҳияҳои онро зарур аст, ки якҷо бо Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ ҷиҳати баланд бардоштани нишондиҳандаҳои шуғлнокӣ ва соҳибкасб гардонидани шаҳрвандони аз 18-сола боло, ки касбу ҳунар надоранд, тадбирҳои фаврӣ ва мушаххасро амалӣ намоянд.
Илова бар ин, бояд сифати таҳсилот ва касбомӯзиро дар муассисаҳои таълимӣ беҳтар карда, омӯзиши ихтисосу ҳунарҳоеро, ки барои бозори меҳнат заруранд, ба роҳ монанд ва ҷиҳати бо шуғл таъмин намудани сокинони вилоят, бахусус ҷавонон ва занону бонувон тадбирҳои зарурӣ андешанд.
Ҳифзи сиҳатии мардум ва мунтазам беҳтар намудани хизматрасонии тиббӣ ба аҳолӣ яке аз масъалаҳои муҳим мебошад, ки зери таваҷҷуҳи хоссаи давлату Ҳукумати мамлакат қарор дорад.
Ҳоло дар вилояти Хатлон 1785 муассисаи тандурустӣ бо 4374 нафар табиб ва 20356 нафар корманди миёна, аз ҷумла 163 муассисаи хусусии тиббӣ бо 400 нафар табиб ва 384 корманди миёна ба сокинони шаҳру ноҳияҳо хизмат мерасонанд.
То давраи соҳибистиқлолӣ дар вилоят ҳамагӣ 965 муассисаи тандурустӣ бо 2944 нафар табиб ва 11057 нафар корманди миёна фаъолият дошт.
Дар давоми се рӯзи охир Конфронси дуюми Созмони Милали Муттаҳид оид ба масоили об, ки пас аз 46 сол бори аввал баргузор гардид, ҳазорон нафарро ҷамъ овард.
Мо ба хотири баррасии яке аз масъалаҳои ҳаётан муҳим, ки аз он ҳамаи соҳаҳо, аз ҷумла ғизо, тандурустӣ, иқлим, табиат, фарҳанг ва иқтисодиёти кишварҳоямон вобастагӣ дорад, ҷамъ омадем.
Об дар ҳақиқат ҳам сарчашмаи ҳама мавҷудоти зинда дар олам аст. Бинобар ин об қудрати муттаҳидсозии ҳамаи моро дорад.
Бо дарназардошти ин, шурӯъ аз соли 2025 ҷаҳон се рӯз пайи ҳам аз 21 то 23 март ҷашнҳои марбут ба об, яъне Рӯзи пиряхҳо, Рӯзи захираҳои об ва Рӯзи обуҳавошиносиро таҷлил хоҳад кард.
Имрӯз масъалаи муттаҳидсозии ҷомеаи ҷаҳонӣ барои ҳалли масъалаҳои марбут ба об аҳаммияти дучанд касб кардааст.
Об ҳамчун манбаи асосии ҳаёт бо таъсири тағйирёбии иқлим, афзоиши босуръати аҳолӣ, васеъшавии шаҳрҳо ва дигар омилҳои ба он таъсиррасон зери фишори амиқ қарор дорад.
