04 декабри 2023 .
Муҳтарам хонум Раис, Хонумҳо ва ҷанобон.
Пеш аз ҳама, мехоҳам ба Созмони Милали Муттаҳид ва Ҳукумати Амороти Муттаҳидаи Араб барои баргузории иҷлоси имрӯза миннатдории худро иброз намоям.
Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки 93 фоизи қаламрави онро кӯҳҳо ташкил медиҳанд, рӯ ба рӯйи пайомадҳои тағйирёбии иқлим яке аз кишварҳои осебпазир ба шумор рафта, ҳамасола бо обхезӣ, сел, фаромадани ярчу тарма ва дигар офатҳои табиии марбут ба об дучор мешавад.
Мо аз офатҳои табиии марбут ба об, ки дар ҳолатҳои алоҳида ҳатто боиси талафоти ҷонӣ мегарданд, ҳамасола зарари зиёди молию моддӣ мебинем.
Ба мақсади паст кардани таъсири манфии тағйирёбии иқлим ба соҳаҳои иҷтимоию иқтисодии кишвар Ҳукумати Тоҷикистон Стратегияи миллии мутобиқшавӣ ба тағйирёбии иқлимро барои давраи то соли 2030 татбиқ менамояд.
Ҷиҳати расидан ба ҳадафҳои ин Стратегия, инчунин кӯмаки молиявии ҷомеаи байналмилалӣ, аз ҷумла барои баланд бардоштани иқтидор ва интиқоли технологияҳои сабз зарур мебошад.
Ҳозирини гиромӣ,
Ҳиссаи Тоҷикистон дар ҳаҷми партовҳои газҳои гулхонаӣ ночиз буда, аз рӯйи андозаи пасти чунин партовҳо ҷойи 130-юмро ишғол менамояд.
Яъне аз рӯйи андозаи пасти чунин партовҳо кишвари мо дар ҷаҳон мавқеи пешсафро ишғол менамояд.
Кишвари мо, ҳамчунин, яке аз кишварҳои пешсафи сайёра аз рӯи фоизи истеҳсоли «энергияи сабз» ба ҳисоб меравад.
Тоҷикистон 98 фоизи барқи худро дар нерӯгоҳҳои барқи обӣ истеҳсол карда, аз рӯйи фоизи тавлиди “энергияи сабз” аз манбаъҳои таҷдидшаванда дар ҷаҳон ҷойи шашумро ишғол менамояд.
Мо ният дорем, ки дар оянда иқтидори истеҳсоли “энергия сабз”-ро ҳамчун заминаи асосии пешбурди “иқтисоди сабз” ду баробар афзоиш диҳем.
Дар ин замина бо мақсади истифодаи самараноки захираҳои табиӣ ва ҷалби сармояву технологияҳои “сабз” ба иқтисод аз ҷониби Ҳукумати Тоҷикистон “Стратегияи рушди иқтисоди сабз” барои солҳои 2023-2037 қабул гардида, мавриди татбиқ қарор гирифтааст.
Ба мақсади таъмини амнияти озуқаворӣ, Тоҷикистон тадбирҳои амалиро дар самти истифодаи оқилонаи обу замин ва технологияи муосир барои баланд бардоштани самаранокии соҳаи кишоварзӣ меандешад.
Муҳтарам хонум Раис,
Тағйирёбии иқлим пеш аз ҳама ба манбаъҳои захираҳои об таъсири манфӣ мерасонад.
Харобшавии манбаъҳои захираҳои об яке аз нишондиҳандаҳои манфии тағйирёбии иқлим ба шумор меравад.
Дар ин раванд обшавии босуръати пиряхҳо баръало мушоҳида мешавад.
Даҳсолаҳои охир шумораи умумии пиряхҳои Тоҷикистон, ки 13 ҳазорро ташкил дода, манбаи шаст фоизи обҳои минтақаи мо мебошанд, ба андозаи зиёда аз як ҳазор кам гардидааст.
Бо ташаббуси Тоҷикистон қатъномаи Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид дар бораи эълон намудани соли 2025 ҳамчун «Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо» ва 21-уми март «Рӯзи ҷаҳонии пиряхҳо» қабул гардида, “Фонди мақсадноки байналмилалӣ оид ба масъалаҳои ҳифзи пиряхҳо” таъсис дода шуд.
Тоҷикистон тасмим гирифтааст, ки саҳми молии аввалияи худро ба ин Фонди мақсаднок гузорад.
Умед дорем, ки ҷомеаи ҷаҳонӣ ва созмонҳои байналмилалӣ низ дар ин Фонд ҳиссагузор хоҳанд буд.
Итминон дорем, ки ҷомеаи ҷаҳонӣ, ҳамчунин, дар татбиқи саривақтии дигар ҳадафу уҳдадориҳои марбут ба об, бахусус натиҷаҳои Конфронси дуюми оби Созмони Милали Муттаҳид, ки моҳи марти соли ҷорӣ дар шаҳри Ню-Йорк таҳти раёсати Тоҷикистону Нидерланд баргузор гардид, саҳм хоҳад гузошт.
Мо ҷиҳати рушди ҳамкориҳо дар татбиқи рӯзномаи глобалии обу иқлим минбаъд низ талошҳои худро идома хоҳем дод.
Аз таваҷҷуҳатон сипосгузорам.
04 декабри 2023 .
1 декабр Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Дубайи Амороти Муттаҳидаи Араб дар иҷлосияи пленарии Конфронси 28-уми ҷонибҳои Конвенсияи қолабии СММ доир ба тағйирёбии иқлим иштирок ва суханронӣ намуданд.
Сарвари давлати мо ба Созмони Милали Муттаҳид ва Ҳукумати Амороти Муттаҳидаи Араб изҳори миннатдорӣ намуда, ба масъалаҳои асосии мушкилоти тағйирёбии иқлим таваҷҷуҳ зоҳир намуданд.
Ба таъкиди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мамлакати мо, ки 93 фоизи онро кӯҳҳо ташкил медиҳанд, яке аз давлатҳои аз ҳама осебпазир аз оқибатҳои тағйирёбии иқлим мебошад.
Тавре Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид намуданд, офатҳои табиӣ, ки ба об марбут мебошанд, ҳамасола ба ҷумҳурии мо зарари калони молиявӣ ва моддӣ мерасонанд ва дар баъзе ҳолатҳо боиси талафоти ҷонӣ мегарданд.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон иброз намуданд, ки мамлакати мо ҳамасола бо обхезиҳо, ярч, тармафароӣ ва дигар офатҳои табиӣ рӯ ба рӯ мегардад.
Бо мақсади паст намудани таъсири манфии тағйирёбии иқлим ба соҳаҳои иҷтимоӣ ва иқтисодии мамлакат Ҳукумати Тоҷикистон Стратегияи миллии мутобиқшавӣ ба тағйирёбии иқлим то давраи соли 2030-ро татбиқ менамояд.
Сипас, Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон афзалиятҳои Тоҷикистонро дар самти тағйирёбии иқлим номбар намуданд.
Ҳиссаи Тоҷикистон дар ҳаҷми партовҳои газҳои гулхонаӣ ночиз буда, мамлакати мо бо сабаби кам будани ҳаҷми чунин партовҳо дар ҷаҳон дар ҷойи 130-юм қарор дорад.
Яъне ба шарофати ҳаҷми ками ин партовҳо Тоҷикистон дар ҷаҳон мақоми пешсафро ишғол менамояд.
Тавре Пешвои миллат иброз намуданд, Тоҷикистон яке аз мамлакатҳои пешсафи сайёра аз рӯи фоизи зиёди истеҳсоли «энергияи сабз» мебошад.
Дар Тоҷикистон 98 фоизи неруи барқ дар неругоҳҳои барқи обӣ истеҳсол мегардад ва давлати мо аз рӯи фоизи «энергияи сабз», ки аз манбаъҳои барқароршаванда истеҳсол карда мешавад, дар ҷаҳон ҷойи шашумро ишғол менамояд.
Президенти мамлакат изҳор намуданд, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон дастовардҳояшро дар ин самт афзун менамояд ва дар оянда мақсад дорад, ки иқтидори истеҳсоли «энергияи сабз»-ро ҳамчун асоси рушди иқтисоди «сабз» ду баробар афзоиш бахшад.
Бо ин мақсад ба таъкиди Пешвои миллат, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон «Стратегияи рушди иқтисодиёти «сабз»» барои солҳои 2023-2037 қабул шуда, амалӣ мегардад, ки ба истифодаи пурмаҳсули захираҳои табиӣ, ҷалби маблағ ва технологияҳои «сабз» равона гардидааст.
Роҳбари давлати мо таваҷҷуҳи ҳозиринро ба ҳақиқати раднопазир ҷалб намуданд, ки тағйирёбии иқлим дар навбати аввал ба манбаъҳои захираҳои об таъсири манфӣ мерасонад.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон коҳишёбии захираҳои обро дар натиҷаи обшавии босуръати пиряхҳо ҳамчун яке аз нишондиҳандаҳои асосии тағйирёбии иқлим номиданд.
Ба ҳайси далели барҷастаи ин раванд обшавии пурраи ҳазор пирях аз 13 ҳазор пиряхи Тоҷикистон дар даҳсолаи охир, ки 60 фоизи захираҳои оби минтақаи мо аз он сарчашма мегирад, таъкид гардид.
Пешвои миллат дар суханронии худ инчунин ба ташаббусҳои давлати мо, ки ба ҳифзи манбаъҳои захираи об равона шудаанд, таваҷҷуҳи хосса зоҳир намуданд. Бо ташаббуси Тоҷикистон қатъномаи Маҷмаи умумии СММ дар бораи Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо эълон намудани соли 2025 ва Рӯзи ҷаҳонии пиряхҳо эълон намудани 21 март қабул гардида, ҳамчунин «Фонди мақсадноки байналмилалӣ оид ба масъалаҳои ҳифзи пиряхҳо» таъсис дода шуд.
Президенти кишвар тасмими Тоҷикистонро дар бобати ба ин Фонд гузаронидани саҳми молиявии нахустини худ эълон намуданд.
Ба таъкиди Сарвари давлати мо, дар ин Фонд ҳамчунин ҷомеаи ҷаҳонӣ ва ташкилотҳои байналмилалӣ низ ҳиссагузор хоҳанд буд.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон изҳори боварӣ намуданд, ки ҷомеаи ҷаҳонӣ ба амалишавии саривақтии дигар ҳадафу уҳдадориҳои марбут ба об мусоидат менамояд.
Дастоварди муҳими ин раванд натиҷаҳои Конфронси дуюми оби СММ, ки моҳи марти соли равон дар шаҳри Ню-Йорк таҳти раёсати Тоҷикистон ва Нидерланд барпо гардид, номида шуданд.
Пешвои миллат омодагии ҷониби Тоҷикистонро барои идомаи талошҳояш ҷиҳати рушди ҳамкории созанда дар татбиқи рӯзномаи ҷаҳонии об ва иқлим таъкид намуданд.
27 ноябри 2023 .
Муҳтарам Илҳом Алиевич, Ҳамкасбони муҳтарам, Дӯстони гиромӣ,
Қабл аз ҳама, миннатдории амиқи худро ба Президенти Ҷумҳурии Озарбойҷон, муҳтарам Илҳом Гейдарович Алиев барои меҳмоннавозии анъанавӣ ва дар сатҳи баланд доир намудани саммит иброз менамоям.
Озарбойҷони бародарро бо раёсати муваффақона дар Барномаи махсуси СММ барои иқтисодиёти Осиёи Марказӣ (СПЕКА) муборакбод мегӯям.
Инчунин, ба комиссияҳои минтақавии Созмони Милали Муттаҳид барои саъю талошҳои бисерсолаашон дар самти дастгирии техникӣ ва дигар кӯмакҳо ба фаъолияти СПЕКА арзи ташаккур менамоям.
Имсол мо солгарди таъсисёбии Барномаро ҷашн мегирем.
Тайи бисту панҷ соли гузашта сохтори мазкур дар рушди ҳамкориҳои иқтисодии байни кишварҳои иштирокчӣ саҳми муайян гузошт.
Фаъолияти он ба мусоидат кардан дар истифодаи оқилонаи захира ва имкониятҳои мавҷуда ҷиҳати рушди устувори ҳар як кишвар ва минтақа, дар маҷмуъ, равона шуда буд.
Тоҷикистон ба таҳкими ҳамкориҳои барои ҷонибҳо судманд дар чорчӯби Барномаи СПЕКА аҳаммияти ҷиддӣ медиҳад.
Аз рӯзҳои аввали таъсисёбии Барнома намояндагони кишвари мо дар кори он фаъолона иштирок менамоянд.
Кишварҳои иштирокчӣ дорои захираҳои бузурги нерӯи кориву табиӣ, зарфиятҳои қобили таваҷҷуҳи энергетикӣ ва нақлиётиву коммуникатсионӣ мебошанд.
Аз ин рӯ, вазифаи мо дар марҳилаи пешомад бояд аз истифодаи бештар самараноки ин саҳнаи нодири ҳамкорӣ барои пешбурди фаъоли ҳамгироии минтақавӣ дар ҳамаи самтҳои мазкур иборат бошад.
Мақсаду вазифаҳои СПЕКА ба авлавиятҳои иқтисоди миллӣ ва ҳадафҳои Стратегияи миллии рушди Тоҷикистон то соли ду ҳазору сиюм (2030) мутобиқат мекунанд.
Дар ин замина Тоҷикистон афзоиши ҳамкориҳои тиҷоративу иқтисодиро бо кишварҳои минтақа, ки яке аз афзалиятҳои фаъолияти Барномаи СПЕКА мебошад, муҳим медонад.
Вазни хоси ҳамаи кишварҳои иштирокчии Барнома дар тиҷорати хориҷии Тоҷикистон қариб 26 фоизи ҳаҷми умумии онро ташкил медиҳад.
Кишвари мо ҳамчун раиси Гурӯҳи СПЕКА оид ба савдо ба рушди устувори мубодилаи мол байни кишварҳои минтақа саҳми худро мегузорад.
Мо ба амалан ҷорӣ намудани расмиёти содда кардани савдо дар доираи татбиқи стратегияи дахлдори Барнома аҳаммияти муҳим медиҳем.
Мо бар онем, ки ин санад ба татбиқи амалии меъёру стандартҳо ва тавсияҳои марбут ба истифодаи таҷрибаи пешрафта дар ин соҳа мусоидат хоҳад кард.
Тоҷикистон алоқаманди истифодаи ҳамаи василаҳо ҷиҳати тавсеаи имкониятҳои тиҷорат бо кишварҳои иштирокчӣ мебошад.
Ба афзоиши ҳаҷми тиҷорати мутақобила, бешубҳа, тавсеаи робитаҳои нақлиётӣ мусоидат хоҳад кард.
Вобаста ба ин мусоидат ба кишварҳои иштирокчии Барномаи СПЕКА ҷиҳати рушди зерсохторҳои нақлиётӣ иқдоми саривактӣ мебошад.
Дар ин замина пайвастани онҳо ба долонҳои нақлиётиву коммуникатсионӣ, ҳамчунин содда ва гуногунсамт кардани хатсайрҳои нақлиётӣ низ хеле муҳим аст.
Инчунин, пешниҳод менамоем, ки имконияти ҳамгироии фаъолияти марказҳои тақсимоти яклухт дар минтақа мавриди баррасӣ қарор гиранд.
Ташаббуси мазкур ба интиқоли бефосилаи маҳсулоти кишоварӣ миёни кишварҳо, зиёд кардани содироти онҳо ба кишварҳои сеюм ва дар маҷмуъ, афзоиши тиҷорати мутақобила дар дохили минтақа мусоидат хоҳад кард.
Иштирокчиёни муҳтарам,
Истифодаи оқилона ва самараноки захираҳои обиву энергетикии Осиёи Марказӣ ҳамчун афзалияти дигари фаъолияти Барномаи СПЕКА муайян шудааст.
Дар ин самт мо омодаем, ки бо ҳамаи тарафҳои манфиатдор ҳамкории созандаву судмандро ба роҳ монем.
Мо ният дорем, ки дар оянда иқтидори истеҳсоли “энергия сабз”-и аз ҷиҳати экологӣ тозаро ҳамчун заминаи асосии пешбурди “иқтисоди сабз” ду баробар афзоиш диҳем.
Ба таври самаранок мавриди истифодаи минбаъда қарор додани захираҳои гидроэнергетикии Тоҷикистон, аз ҷумла бо иштироки кишварҳои иштирокчии Барнома метавонад ба рушди бозори умумии манбаъҳои таҷдидшавандаи энергия дар минтақа саҳми назаррас гузорад.
Тағйирёбии иқлим ҳамчун таҳдиди ҷиддӣ барои минтақаи Барномаи СПЕКА боқӣ мемонад.
Яке аз нишондиҳандаҳои ин раванд харобшавии манбаъҳои захираҳои об ба шумор меравад, ки дар навбати худ ба таври маҷмӯъ дар рушди иҷтимоиву иқтисодии кишварҳои мо нақши муҳим доранд.
Аз ин рӯ, масъалаҳои ҳифз ва истифодаи оқилонаи манбаъҳои об ва дигар захираҳои табиӣ бояд дар маркази рӯзномаи кори Барномаи мо боқӣ бимонанд.
Вобаста ба ин, таъсиси абзорҳои дахлдори ҳамкориро дар ин самтҳо дар доираи Барномаи СПЕКА зарур мешуморем.
Иштирокчиёни муҳтарам,
Дар марҳалаи дарпешистода дар амал ҷорӣ намудани зеҳни сунъӣ метавонад яке аз самтҳои дигари ҳамкориҳо дар доираи Барнома бошад.
Дар чорчӯбаи “Стратегияи рушди зеҳни сунъӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 2040”, ки соли гузашта қабул гардидааст, кишвари мо дар ин самт иқдомоти мушаххас андешида истодааст.
Пешниҳод дорем, ки дар пойтахти Тоҷикистон Маркази СПЕКА оид ба рушди зеҳни сунъӣ таъсис дода шавад.
Истифодаи васеи технологияҳои рақамӣ ҷузъи таркибии рушди иқтисоди кишварҳои мо мебошад.
Мо дар Тоҷикистон ҷиҳати марҳила ба марҳила рақамӣ кардани ҳамаи соҳаҳои иқтисод, идораи давлатӣ ва бизнес саъю талоши зарурӣ ба харҷ дода истодаем. Консептсия ва Барномаи рушди “Иқтисоди рақамӣ” қабул шудаанд.
Пешниҳод дорем, ки дар чорчӯби Барномаи СПЕКА ҳамкории ҷонибҳо ҷиҳати рақамикунонии мубодилаи гуногунвасилаи маълумот ва санадҳо оид ба самтҳои транзитӣ дар долонҳои минтақавии нақлиётӣ фаъол карда шавад.
Омодагии худро ҷиҳати гузаштан ба ҳамкории бештар сифатноки кишварҳоямон дар соҳаи тиҷорати электронӣ бо мақсади ҳифзи ҳуқуқ ва манфиатҳои иштирокчиёни фаъолияти тиҷоратӣ изҳор менамоем.
Бо мақсади тақвияти ин раванд андешидани чораҳои заруриро оид ба татбиқи лоиҳаҳои муштараки таъсиси паркҳои технологӣ ва омода кардани мутахассисони касбии соҳаи технолгияҳои иттилоотиву коммуникатсионӣ мувофиқи мақсад медонем.
Ҳозирини муҳтарам,
Ба туфайли ҳамкорӣ дар чорчӯби Барномаи СПЕКА тайи давраи сипаришуда мо таҷрибаи зиёд андӯхтем, ки онро метавонем барои мутобиқсозии фаъолияти он ба тамоюлҳои ҷаҳони муосир истифода барем.
Дар ин робита Тоҷикистон ҷонибдори ғояи таъсис додан Котиботи СПЕКА мебошад.
Мо бар онем, ки фаъолияти мақоми нави доимӣ бояд тибқи авлавиятҳои рушди иқтисодии ҳамаи кишварҳои иштирокчӣ сурат гирад.
Омодаем, ки пешниҳодҳоро оид ба сиға ва макони ҷйгиршавии Котибот ба таври созанда баррасӣ намоем.
Ба назари мо вақти он расидааст, ки дар доираи Барнома лоиҳаҳои муштараки воқеан амалкунанда ба татбиқ расонида шаванд.
Мо ғояи таъсис додани Бунёди мақсадноки СПЕКА-ро ба мақсади сафарбар намудан ва ҷалби захираҳои молиявии кишварҳои иштирокчӣ ва созмонҳои донорӣ барои татбиқи лоиҳаҳо дар давлатҳои иштирокчии Барнома дастгирӣ менамоем.
Мехоҳам махсус зикр намоям, ки шахсан Шумо, муҳтарам Илҳом Ҳайдарович, дар фаъолияти СПЕКА дастикам ба ду дастоварди муҳим ноил гардидед.
Якум, дар 25 соли таърихи СПЕКА бори нахуст онро ба сатҳи сарони давлатҳои иштирокдор боло бурдед.
Дуюм, сарфи назар аз муддати тӯлонии идома ёфтани масъалаи таъсиси Фонди эътимоди СПЕКА, ба Шумо муяссар шуд, ки дар давоми як соли раёсати худ онро муваффақона ҳал намоед.
Ҳамкасбони гиромӣ,
Дар фарҷом мехостам миннатдории худро ҷиҳати дастгирии раёсати Тоҷикистон дар СПЕКА барои соли ояндаи 2024 изҳор намоям.
Омодагии худро ҷиҳати дар якҷоягӣ бо кишварҳои иштирокчӣ гузоштани саҳми сазовор дар ноил гардидан ба вазифаҳое, ки дар чорчуби Барнома муайян шудаанд, иброз менамоем.
Аз таваҷҷуҳатон сипосгузорам.
27 ноябри 2023 .
Имрӯз Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҳошияи Саммити Барномаи махсуси СММ барои иқтисодиёти Осиёи Марказӣ (СПЕКА) дар шаҳри Боку бо Президенти Ҷумҳурии Озарбойҷон муҳтарам Илҳом Алиев мулоқот доир намуданд.
Пешвои миллат, аз ҷумла қайд карданд, ки мо ба муносибатҳои боэтимоди байни Тоҷикистону Озарбойҷон дар ҳамаи самтҳо баҳои баланд медиҳем.
Таъкид карда шуд, ки соли равон, сарфи назар аз тамоюлоти буҳронӣ дар низоми равобити байналмилалӣ барои муносибатҳои дуҷонибаи мо хеле бобарор буд.
Роҳбари давлат зикр карданд, ки яке аз падидаҳои муҳимми он – сафари давлатии муҳтарам Илҳом Алиев ба Ҷумҳурии Тоҷикистон буд.
Дар натиҷаи ташрифи Президенти Ҷумҳурии Озарбойҷон ба кишвари мо ҷонибҳо бастаи муҳимми санадҳои байниҳукумативу байнисоҳавиро ба имзо расониданд, ки муносибатҳои дуҷонибаро бо муҳтавои сифатан нав ғанӣ гардонид.
Дар ин замина, қайд гардид, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Барномаи чорабиниҳо оид ба татбиқи амалии тавофуқномаҳои бадастомадаро қабул намуд.
Зимни вохӯрӣ масъалаҳои ҳалталаби минтақавию байналмилалӣ низ мавриди гуфтушунид қарор гирифтанд.
Таъкид гардид, ки Тоҷикистон хоҳони ба минтақаи амну шукуфо табдил ёфтани Қафқози Ҷанубӣ мебошад.
Дар интиҳои суҳбат Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамтои худ муҳтарам Илҳом Алиевро барои бомуваффақона гузаронидани Саммити Барномаи махсуси СММ оид ба иқтисодиёти Осиёи Марказӣ (СПЕКА) арзи сипос намуда, ба саҳми босазои Озарбойҷони дӯст дар пешбурди Барномаи мазкур баҳои баланд доданд.
27 ноябри 2023 .
4 ноябр Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Бокуи Ҷумҳурии Озарбойҷон аз Намоишгоҳи барномаи махсуси Созмони Милали Муттаҳид барои иқтисодиёти Осиёи Марказӣ (СПЕКА) дидан намуданд.
Иттилоъ дода шуд, ки Намоишгоҳи маҳсулот, хизматрасонӣ ва навовариҳои кишварҳои аъзои СПЕКА дар ҳошияи саммити Барномаи махсуси Созмони Милали Муттаҳид барои иқтисодиёти Осиёи Марказӣ аз 22 то 25 ноябр баргузор мегардад.
Иштирокчиёни намоиш, давлатҳои аъзои СПЕКА, аз ҷумла Ҷумҳурии Тоҷикистон дар “Маркази ЭКСПО-и ба номи Гейдар Алиев”, павилионҳоро бо тарҳи миллӣ оро дода, молу маҳсулоти ватании худро ба маъраз гузоштанд.
Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз павилиони кишварҳои аъзои СПЕКА – Озарбойҷон, Қазоқистон, Қирғизистон, Туркманистон ва Узбекистон боздид намуданд.
Бояд гуфт, ки СПЕКА соли 1998 таъсис ёфта, Тоҷикистон, Озарбойҷон, Қазоқистон, Қирғизистон, Узбекистон, Туркманистон ва Афғонистон давлатҳои иштирокчии он ба ҳисоб мераванд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон павилиони худро дар масоҳати 250 метри мураббаъ бо тарҳу услуби замонавӣ ва бо нақшу нигори миллӣ оро дода, маҳсулоти ватанӣ, аз ҷумла молҳои саноати сабук, саноати хӯрока, масолеҳи сохтмонӣ, нассоҷӣ ва ҳунарҳои мардумиро ба намоиш гузошт.
Ҳадаф аз иштироки Тоҷикистон дар чорабинии мазкур, ин пеш аз ҳама ҷалби сармоя, муаррифии иқтидори молу маҳсулоти ба содирот нигаронидашуда, дарёфти шарикони нав ва бозорҳои содиротӣ мебошад.
Дар намоишгоҳ зиёда аз 50 ширкату корхонаҳои ватанӣ ва беш аз 30 намояндагони бахши хусусӣ, ҳунармандон ва намояндагони вазорату идораҳои кишвар маҳсулоти худро муаррифӣ мекунанд.
Ҳамзамон, намунаи корҳои баанҷомрасонидашуда ва нақшаҳои оянда вобаста ба рақамикунонии иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешкаши меҳмонони Намоишгоҳ карда шуд.
Бояд гуфт, ки 22 ноябр Президенти Ҷумҳурии Озарбойҷон Илҳом Алиев аз Павилиони Ҷумҳурии Тоҷикистон дидан намуда, бо молу маҳсулоти ватанӣ шинос шуданд.
Зимни боздид ба роҳбари кишвари мизбон вобаста ба раванди саноатикунонии кишвар, аз ҷумла истеҳсоли маҳсулоти коркардшуда ва неъматҳои модии Тоҷикистон маълумоти муфассал дода шуда, намунаи ҳунарҳои мардумӣ муаррифӣ гардид.
Мавриди зикр аст, ки дар доираи баргузории Ҳафтаи барномаи махсуси Созмони Милали Муттаҳид барои иқтисодиёти Осиёи Марказӣ (СПЕКА) Форуми иқтисодӣ, вохӯриҳои дуҷониба миёни доираи соҳибкорони кишварҳои аъзои СПЕКА ва дигар чорабиниҳои иқтисодиву тиҷоратӣ сурат мегирад.
Боиси хушнудист, ки давоми солҳои соҳибистиқлолӣ бо талошҳои пайваста ва сиёсати хирадмандонаи Сарони давлатҳои Тоҷикистону Озарбойҷон робитаҳои ду кишвар ба сатҳу сифати нав баромада, дар ҳама соҳаҳо пешравиҳои амиқ ба назар мерасад.
Пас аз боздид аз Намоишгоҳи маҳсулот, хизматрасонӣ ва навовариҳои кишварҳои аъзои СПЕКА Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба роҳбарони вазорату идораҳои давлатӣ ва дигар масъулони ҷумҳурӣ супориш доданд, ки бо истифода аз ин имконот барои густариши муносибатҳои тиҷоратию иқтисодӣ байни ду кишвар, дарёфти шарикон ва афзоиши содироти молу маҳсулоти ватанӣ тадбирҳои мушаххас андешанд.
09 ноябри 2023 .
9 ноябр дар пойтахти Ҷумҳурии Узбекистон – шаҳри Тошканд саммити 16-уми Созмони ҳамкории иқтисодӣ (СҲИ) баргузор гардид, ки дар кори он Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иштирок ва суханронӣ намуданд.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар оғози суханронӣ ба Президенти Ҷумҳурии Узбекистон Шавкат Мирзиёев барои меҳмоннавозии анъанавӣ ва ташкили баргузории саммит дар сатҳи баланд изҳори сипос намуда, сарвари давлати мизбони чорабиниро ба муносибати раиси иҷлосияи 16-уми Созмони ҳамкории иқтисодӣ интихоб шуданашон самимона шодбош гуфтанд.
Ҳамзамон ба саъю талошҳои раисии ҷониби Туркманистон таҳти раёсати Президенти Туркманистон муҳтарам Сердар Бердимуҳаммадов доир ба татбиқи қарорҳои саммити гузашта баҳои баланд дода шуд.
Вобаста ба нақши Созмон дар муносибатҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон Сарвари давлати Тоҷикистон иброз намуданд, ки масъалаҳои рушди бемайлони (устувори) ҳамкорӣ дар доираи он ҳамчун яке аз самтҳои муҳими сиёсати хориҷии мамлакати мо муайян гардидаанд.
Аз ҷумла, иброз гардид, ки сарфи назар аз тамоюлҳои буҳронӣ дар иқтисоди ҷаҳонӣ маҷмуи маҳсулоти дохилии Созмони ҳамкории иқтисодӣ, ки дар айни замон беш аз ду триллион долларро ташкил медиҳад, тамоюли умумии афзоишро нигоҳ доштааст.
Пешгӯӣ мешавад, ки афзоиши миёнаи ММД дар аксари давлатҳои СҲИ аз рӯи ҷамъбасти соли равон беш аз панҷ дарсадро ташкил хоҳад дод.
Дар баробари ин, Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон хотиррасон намуданд, ки сарфи назар аз ин тамоюлҳои мусбат қисми зиёди иқтидори ҳамкории иқтисодии давлатҳои аъзои Созмон то ҳол истифода нагардидааст.
Дар ин замина Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон , аз ҷумла, густариши робитаҳои байниҳамдигарӣ ҷиҳати ташкили низомҳои мусоиди ҳамкорӣ дар тамоми бахшҳои иқтисодиёт, зиёд намудани истеҳсоли маҳсулоти рақобатпазир, кумаки ҳамаҷониба ба давлатҳои аъзои Созмон, ки роҳи баромади баҳрӣ надоранд, ташкили робитаҳои мустаҳками нақлиётии дохилиминтақавӣ ва байниминтақавӣ, истеҳсол ва коркарди маҳсулоти кишоварзӣ, баланд бардоштани маҳсулнокӣ ва ҳосилноки дар соҳаи кишоварзӣ ҳамчун ҷузъи муҳими амнияти озуқавории минтақа ва истифодаи манбаъҳои иқтидори барқароршаванда, ки ҳамчун яке аз ҷузъҳои асосии рушди иқтисоди “сабз” маҳсуб мешаванд, пешниҳодҳои асоснок намуданд.
Дар робита ба бунёди инфрасохтори нақлиётӣ дар минтақаи Созмон Президенти Тоҷикистон махсусан таъкид намуданд, ки мо ният дорем дар рушди инфрасохтори нақлиётӣ дар самти Шарқ-Ғарб ва Осиёи Марказӣ -Ҷанубӣ нақши муносиб гузорем.
Дар ин замина Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Котиботи СҲИ бо пешниҳоди таҳлили ҳамаҷонибаи вазъият ва дурнамои ҳамкорӣ дар тамоми соҳаҳо бо мақсади рушди минбаъдаи он дар тамоми соҳаҳои мавриди таваҷҷуҳи ҷонибҳо муроҷиат намуданд.
Дар хотима Сарвари давлати мо Ҷумҳурии Озарбойҷонро бо анҷоми бомуваффақияти раёсати он дар Созмони ҳамкории иқтисодӣ табрик гуфта, ба Ҷумҳурии Исломии Эрон дар иртибот ба қабули раёсат дар ин Созмон муваффақият таманно намуданд.
09 ноябри 2023 .
9 ноябр Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Тошканд дар ҳошияи саммити 16-уми Созмони ҳамкории иқтисодӣ (СҲИ) бо Президенти Ҷумҳурии Узбекистон муҳтарам Шавкат Мирзиёев мулоқот карданд.
Ҷонибҳо зимни мулоқот масоили рушду густариши ҳамкориҳоро дар соҳаҳои сиёсӣ, тиҷоратию иқтисодӣ, саноат, энергетика ва фарҳангию гуманитарӣ муҳокима карданд.
Изҳори умед карда шуд, ки ташрифи давлатии Президенти Ҷумҳурии Узбекистон ба Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки соли оянда дар назар аст, барои инкишофи минбаъдаи робитаҳои ду кишвар ва ба сатҳи иттифоқчӣ баровардани муносибатҳои Тоҷикистону Узбекистон мусоидати муассир хоҳад намуд.
Ҷонибҳо барои дар доираи ин сафар баргузор кардани силсилаи чорабиниҳо, аз қабили форуми тиҷоратию иқтисодӣ ва сармоягузорӣ, форуми олимон, ҷавонон, мулоқоти занони пешсаф, шоми дӯстӣ, намоиши муштараки маҳсулот ва чорабиниҳои варзишӣ ба мувофиқа расиданд.
Зимни суҳбат Сарони давлатҳо ҳамчунин оид ба дигар масъалаҳои мавриди таваҷҷуҳ гуфтугуйи судманд анҷом доданд.
16 октябри 2023 .
13 октябр дар шаҳри Бишкек (Қирғизистон) Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷаласаи Шурои сарони давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил иштирок ва суханронӣ намуданд.
Ҷаласаи навбатии Шурои сарони давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил таҳти раёсати Президенти Ҷумҳурии Қирғизистон Садир Жапаров баргузор шуд.
Зимни ҷаласаи хосса ва бо иштироки ҳайатҳо сарони давлатҳо масъалаҳои кунунии ҳамкорӣ дар доираи Иттиҳодро баррасӣ намуда, доир ба масъалаҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ табодули афкор анҷом доданд.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни суханронӣ барои минбаъд низ пур намудани рӯзномаи Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил бо мундариҷаи амалӣ изҳори омодагӣ намуда, доир ба дурнамои рушди минбаъдаи Иттиҳод ибрози андеша намуданд.
Сарвари давлат изҳори итминон намуданд, ки қарорҳои зимни ҷаласа қабулшуда ба ҳамкории бисёрҷониба дар тамоми самтҳои ҳамёрӣ дар доираи Иттиҳод такони иловагӣ хоҳанд бахшид.
Дар заминаи масоили ҳамкории тиҷоратӣ-иқтисодӣ Президенти мамлакат таъкид намуданд, ки дар шароити кунунӣ давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил бо таҳдидҳои амнияти иқтисодӣ ва афзоиши хатарҳо ба иқтисоди миллӣ рӯбарӯ ҳастанд. Дар робита ба ин аҳамияти татбиқи муттасили Стратегияи рушди иқтисодии Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил то соли 2030 таъкид шуд. Зимни татбиқи стратегияи иқтисодии Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ҳам имконоти захиравӣ, истеҳсолӣ ва молиявии давлатҳои аъзо ва ҳам вазъи геоиқтисодию геосиёсии минтақа ва ҷаҳон бояд ба назар гирифта шавад, изҳор доштанд Пешвои миллат.
Сарвари давлат таъкид намуданд, ки масъалаҳои пешбурди иқтисоди «сабз», бахусус энергетикаи «сабз», инчунин масъалаҳои тағйирёбии иқлим самтҳои муҳими Иттиҳод боқӣ мемонанд. Дар ин замина азми Тоҷикистон барои пешбурди минбаъдаи рӯзномаи об ва иқлим дар сатҳи ҷаҳонӣ тасдиқ гардида, ба ҳамкории минбаъдаи созандаи давлатҳои аъзои ИДМ дар ин самт изҳори умед карда шуд.
Пешвои миллат муҳимияти таҳкими минбаъдаи рӯзномаи фарҳангӣ ва гуманитариро таъкид намуда, омодагии Тоҷикистонро барои баргузории Форуми панҷуми олимони давлатҳои аъзои ИДМ соли оянда дар ҷумҳурӣ баён доштанд.
Дар суханронии Сарвари давлатамон ҳамчунин ба миқёси ташвишовари зиёдшавии хатару таҳдидҳои амниятӣ таваҷҷуҳ зоҳир гардид. Ба муҳимияти идома додани татбиқи амалии қарору санадҳои дар доираи Иттиҳод қабулшуда дар самти мубориза бо терроризм, ифротгароӣ, қочоқи маводи мухаддир, киберҷинояткорӣ ва дигар зуҳуроти ҷиноятҳои муташаккили фаромарзӣ таваҷҷуҳ зоҳир шуда, зарурати андешидани тадбирҳо оид ба таҳкими минбаъдаи заминаи меъёрии ИДМ дар бахши амният таъкид гардид.
Аз рӯйи натиҷаҳои ҷаласаи навбатии Шурои сарони давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил 15 қарор ва санад қабул гардид. Раёсат дар Иттиҳод ба ҷониби Федератсияи Русия гузашт.
Баъди анҷоми кори Ҷаласаи Шӯрои сарони давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил дар ҳамин ҷо бо иштироки сарони давлатҳо маросими супоридани Нишони ифтихории Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ба Президенти Ҷумҳурии Узбекистон муҳтарам Шавкат Мирзиёев баргузор гардид.
Мукофоти олӣ - Нишони ифтихории Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил 7 октябри соли 2002 бо қарори Шӯрои сарони кишварҳо таъсис ёфта, ба сарони давлатҳо ва ҳукуматҳо, инчунин ба дигар арбобони давлатию ҷамъиятии кишварҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил супорида мешавад.
Мавриди зикр аст, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон 5 октябри соли 2007 барои саҳми арзанда дар таҳким ва рушди Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил, дӯстӣ, ҳамсоягии нек, ҳамдигарфаҳмӣ ва ҳамкории судманд байни кишварҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил, таъмини сулҳи байналмилалӣ ва амният бо ин мукофоти олӣ сарфароз гардида буданд.
